Katrahura energjetike/ Balluku bënte thirrje për heqjen e karikuesve nga priza, KESH pasuronte kompaninë private. KLSH: Shkelje dhe në marrëveshjen me OSHEE

KESH e shiste energjinë më lirë ditën dhe e blinte më shtrenjtë natën, si e pasuroi kompaninë që përfitoi 5.1 mln euro.

Emisioni “Në shënjestër” i gazetares Klodiana Lala në News24 ka sjellë sot fakte të reja për atë që ndodhi me energjinë elektrike në 2021 dhe 2022.

Hijet e skandalit që ndjekin pas aferën se si qeveria shqiptare shpenzoi me një dorë 659 milionë euro për të blerë energji në bursë, për shkak të abuzimit që u bëri rezervave hidrike në Kaskadën e Drinit, duket se janë edhe më të frikshme se sa vetë legjenda e kuçedrës që piu ujin e një fshati.

Kjo, po të shikosh edhe më tej mënyrën se si KESH, duke ditur pasojat që mund të vinin në vazhdim, e shiste energjinë më lirë ditën dhe e blinte më shtrenjtë natën.

Kështu duket se ka ndodhur edhe me kompaninë NOA Energy, me të cilën KESH kishte një marrëveshje për shkëmbim energjie.

Kompania, ndryshe nga KESH, në periudhën më të vështirë për Kompaninë Elektroenergjetike Shqiptare, duket se ka dalë me fitim.

Madje, siç rezulton edhe në dokumente, duke ‘ngrohur edhe duart’ në këtë histori.

Pavarësisht se kriza i kishte trokitur në portat e kaskadës, KESH vazhdonte për kortezi, në muajin tetor 2021, të zbatonte një kontratë shkëmbimi energjie me kompaninë NOA Energy.

Nga ku rezulton se KESH i jepte energji NOA-s ditën kur çmimi ishte më i lartë, dhe ia merrte natën kur çmimi ishte më i ulët. Një rast unikal ky i denjë vetëm për leksionet e ekspertëve të KESH, të cilët nëpërmjet këtij operacioni kanë mundur të pasurojnë kompaninë NOA dhe të varfërojnë KESH-in.

Pikërisht në këtë moment, kur duhet të gjente zgjidhje se si të ulte kostot e dëmit që kish shkaktuar, KESH kapet duke pasuruar një kompani private.

Kompania, në këtë rast NOA Energy, e cila rezulton se në muajin tetor të vitit 2021, ka përfituar nga kjo mirësi e KESH, 5.1 milionë euro.

Por sikur të mos mjaftonte kjo zemërgjerësi e KESH, NOA ka menduar ta shtojë edhe më tej oreksin e saj.

Pasi nuk u mjaftua me fitimet goxha të majme që përfitoi nga ky operacion, rezulton se i mori KESH-it në vazhdim, edhe një sasi prej 20 mijë megavat për orë, sasi energjie të cilën rezulton se nuk ia ktheu kurrë.

Por nga kjo sasi energjie, mësohet se i ktheu KESH-it në muajin prill të vitit 2022, vetëm një pakicë prej 2400 megavat për orë dhe më pas 30 mega të tjera.

Ndërkohë që sipas KLSH, NOA del që i ka borxh KESH-it, 9.3 milionë euro.

Për ekspertin e energjetikës, Azmer Duleviç, ajo që mbetet më flagrante është se KESH, ka shitur energji me çmim qesharak në ditët e veta më të mira dhe ka blerë me çmim më të shtrenjtë, në ditët kur bursa kishte çmimin më të lartë të energjisë në treg.

Por kjo kontratë me ‘NOA Energy’, nuk ishte shkelja e vetme që KLSH gjeti në punën e KESH, në keqmenaxhimin e situatës në kaskadës së Drinit.

Një tjetër marrëveshje që rezulton me probleme të theksuara është edhe ajo me OSSHE (Operatorin e Sistemit të Shpërndarjes së Energjisë).

Ku ndryshe nga marrëveshja e lidhur midis njëra-tjetrës, sasia që KESH i ka shitur OSSHE-së gjatë muajve maj-gusht 2021, është më e lartë se sa firma e hedhur në letër, duke zbritur kësisoj përtej minimumit të lejuar të rezervës hidrike në kaskadën e Drinit.

Sipas ekspertëve ishte kjo arsyeja që qeveria kaloi në xhepin e KESH, 340 milionë euro.

Por pavarësisht kësaj bujarie, KESH e mbylli vitin financiar me një humbje në vlerën e 225 milionë eurove.

Por sikur të mos mjaftonte abuzimi galopant me rezervat hidrike në Kaskadën e Drinit, kriza artificiale e krijuar nga paaftësia apo korrupsioni në KESH, solli edhe në një tjetër zgjidhje e dyshuar edhe kjo si korruptive nga qeveria Rama, atë të marrjes me qira nga qeveria të dy anijeve që do të prodhonin energji, të cilat u ankoruan në gjirin e Vlorës.

Anijet, sipas KLSH do të prodhonin energji me kosto më të lartë se sa çmimi që tregtohet sot në bursa, por ndërkohë do i kushtojnë buxhetit të shtetit në dy vitet e qëndrimit të tyre në det, 63 milionë euro, ose 87 mijë euro në ditë, pavarësisht nëse turbinat e tyre ndizen apo jo.

Teksa deri më tani, ndërsa po ofron viti nga marrja me qira e tyre, këto termocentrale nuk kanë prodhuar asnjë kilovat të vetëm energji. Kurse qiradhënësit e TEC-eve kanë futur paratë në xhep.

Ndërkohë që të gjithë këtë skemë më të fituarit duket se janë vetëm privatët, ndërsa kompanitë shtetërore të energjisë kanë shpenzuar plot 660 milion euro importe, duke thelluar krizën e tyre.

Ndërkohë që ashtu si edhe ekspertët edhe KLSH sugjeron në raportin e saj të auditimit, që qeveria të marrë më shumë parasysh vënien në punë të TEC-it të Vlorës, sesa përdorimin e këtyre anijeve.

Krahas kostove të larta në buxhetin e shtetit, janë edhe një faktor ndotës për ambientin.

Por ndërsa qeveria Rama është përpjekur për gjatë gjithë kohës të fshehë kolapsin energjetik që krijoi po vetë, në një aspekt tjetër ajo u përpoq t’ia hedhë fajin krizës globale dhe rritjes së çmimeve në bursa, si shkak edhe i luftës në Ukrainë.

Duke tentuar kështu që nëpërmjet ERE, Entit Rregullator të Energjisë, të ngrejë çmimin e energjisë për konsumatorët. Madje u kërkuar qytetarëve edhe të mësojnë se si të fikin dushet apo nëpërmjet leksioneve ministrore se si të kursejnë energji, duke hequr edhe karikuesit nga priza.

Por ndërkohë që ministrja e Energjetikës, tregonte gjithë patos se si kursehet energjia në Zvicër, duke mos e ndezur shpesh kondicionerin, në fakt e vërteta duket të jetë tjetër.

Në raportin e auditimit të KLSH, thuhet se KESH nuk ka bërë investime të mjaftueshme për të gjetur alternativa lidhur mbi energjinë, ndërsa Shqipëria vazhdon të jetë ndoshta vendi i vetëm në Evropë, që vazhdon të mbetet me sytë nga qielli.

Por për të mbetur të energjia e rinovueshme e cila do shpëtonte edhe Shqipërinë edhe nga krizat meteorologjike që mund të sjellin kohë pas kohe shfrytëzimi i kaskadave, siç ishte edhe rasti Kaskadës së Drinit, ekspertët mendojnë se zgjidhja duhet të vijë nga vetë politikat qeverisëse që në këtë moment nuk janë aspak favorizuese për kompanitë e huaja, që kanë në fokus strategjitë dhe paratë për energjinë e rinovueshme.

Ndërsa për disa ekspertë zgjidhja është energjia e rinovueshme, për ekspertin e energjetikës, Azmer Duleviç, një tjetër faktor që nuk duhet nënvlerësuar, që mund ta shpëtojë Shqipërinë, është krijimi i bursës së energjisë që edhe në këtë aspekt vendi ynë duket se është i vonuar ose të paktën për momentin, ka një mungesë dëshirë nga qeveria për ta vënë në funksion.

Kjo çon edhe në raste të tilla si ai i KESH, që u detyrua të blejë energji më çmim shumë të lartë, pikërisht në momentin e tij më të vështirë.

Por në të gjithë këtë katrahurë të krijuar, në këtë rast energjetike, ajo që u pa e dukshme është se pas çdo zgjidhje krize, të vetmen gjë që shteti po bën është dërgimi i parave në xhepat e kompanive private.

Në një kohë kur kriza e vitit 2022 i kushtoi xhepit të buxhetit 660 milionë euro importe. Edhe në këtë rast qeveria mendoi si shpëtim të vetëm skenarin më të thjeshtë, atë të rritjes të çmimit të energjisë për qytetarët.