Më 22 prill 2025, Joby Aviation me seli në Kaliforni bëri historinë e aviacionit. Ajo u bë kompania e parë që fluturoi një aeroplan eVTOL tërësisht elektrik me rotor të pjerrët me një pilot në bord përmes një tranzicioni të plotë, duke u ngritur vertikalisht, duke fluturuar horizontalisht dhe më pas duke u ulur përsëri vertikalisht.
Ky fluturim i suksesshëm shënoi një pikë kthese në garën e ngritjes dhe uljes vertikale elektrike (eVTOL). Ndërsa shumë kompani janë përpjekur dhe kanë hasur vështirësi, Joby ka arritur një moment kritik që e vendos atë përpara në garën për të lançuar shërbimin e parë në botë të taksive eVTOL për transportin e pasagjerëve.
Fluturimi provë u zhvillua në objektin e Joby-t në Marina të Kalifornisë. Piloti kryesor i testimit James “Buddy” Denham ishte në kontroll të avionit të njohur si S4. S4 u ngrit vertikalisht si një helikopter, kaloi pa probleme në fluturim përpara si një aeroplan dhe u ul në të njëjtën mënyrë siç u ngrit – vertikalisht.
Edhe pse eVTOL-e të tjerë kanë arritur tranzicione të ngjashme, ato përdorën sisteme të ndara për fluturim vertikal dhe horizontal. S4 i Joby-t, megjithatë, e kreu manovrën duke përdorur një sistem të vetëm me rotor të pjerrët, i cili shihet si një dizajn më i përparuar dhe i shkallëzueshëm.
Joby S4 është një avion tërësisht elektrik i pajisur me gjashtë rotorë të pjerrët. Ka qenë në zhvillim që nga themelimi i kompanisë në vitin 2009. Me kalimin e viteve, ai është zhvilluar në një nga prototipet më të përparuara në industri.
Avioni mund të fluturojë me shpejtësi deri në 174 nyje (200 mph ose 322 km/orë), të mbulojë distanca deri në 130 milje detare (150 milje ose 241 km) dhe të arrijë lartësi prej 15,000 këmbësh (5,000 metrash). Që nga viti 2017, ai ka përfunduar mbi 40,000 milje (64,000 kilometra) fluturime testimi pa ekuipazh.
Kalimi i Joby-t në fluturim me ekuipazh është një hap i rëndësishëm drejt certifikimit të plotë. Avioni është tashmë nën shqyrtim nga Forcat Ajrore të SHBA-së. Tani, kompania po i afrohet marrjes së certifikimit FAA, i cili kërkohet për operacionet komerciale.
Joby planifikon të lançojë shërbimin e saj të parë të taksive ajrore në Dubai që në fund të vitit 2025. Për t’u përgatitur për këtë qëllim, ajo ka vazhduar të kryejë fluturime testuese të pilotuara. Që nga misioni i 22 prillit, tre pilotë të ndryshëm të Joby kanë fluturuar me S4 përmes fluturimeve shtesë kalimtare.
“Arritja e këtij momenti historik është jashtëzakonisht e rëndësishme për Joby-n”, tha Didier Papadopolous, President i Prodhimit Origjinal të Avionëve në Joby. “Kjo jo vetëm që tregon nivelin e lartë të besimit që kemi në performancën e avionit ndërsa përgatitemi për shërbim komercial në Dubai, por gjithashtu hap rrugën për fillimin e testimit të fluturimit TIA me pilotë të FAA-së në bord.”
Rruga drejt taksive ajrore elektrike ka qenë e mbushur me progres, por edhe me pengesa. Shumë startup-e kanë hyrë në këtë fushë me premtime ambicioze. Por disa prej tyre kanë mbetur prapa ose janë zhdukur, pasi investitorët e tyre janë bërë të paduruar. Zhvillimi i kësaj teknologjie është i kushtueshëm dhe kërkon shumë kohë. Deri më tani, pak kompani kanë ofruar një produkt afër gatishmërisë komerciale.
Qasja e qëndrueshme dhe metodike e Joby-t duket se po jep fryte. Me mbështetje të fortë dhe një rrugë të qartë certifikimi, avioni i saj S4 është një nga të paktët pretendentë seriozë në hapësirën eVTOL .
“Ne kemi ndjekur një qasje shumë metodike për të arritur këtë moment historik të planifikuar prej kohësh, me një sasi të madhe testimesh, si në ajër ashtu edhe në tokë, duke ndihmuar në formimin e një baze të fortë që na lejoi të kalonim nga një fluturim historik në tranzicione rutinë pilotësh në bord pothuajse brenda natës”, tha Papadopolous.
Ndërsa Joby përgatitet për fazën tjetër—testimin e fluturimit të FAA-s me pilotë të agjencisë në bord—fokusi i kompanisë do të jetë në vërtetimin e sigurisë, besueshmërisë dhe performancës së avionit. Kjo përfshin sigurimin që të gjitha sistemet të funksionojnë siç duhet në kushte operimi në botën reale.
Nëse gjithçka shkon sipas planit, Joby së shpejti mund të bëhet kompania e parë që ofron shërbim taksish ajror plotësisht elektrik dhe të pilotuar.
(A.A/)
and then