Emisioni “Vetting” në News24, ka sjellë dëshmi të reja mbi tragjedinë që tronditi komunitetin në një fshat të vogël të Hasit, duke nxjerrë në pah problemet e thella që lidhen me pronësinë dhe administratën e tokës.
Agimi, babai i Ylber Jakut i cili një qytetar i thjeshtë, ka ndjekur të gjitha procedurat ligjore për të marrë tokën e tij, duke u mbështetur në Ligjin 7501 dhe në vendimet e Këshillit të Qarkut Kukës. Megjithatë, përpjekjet e tij janë kthyer në një kalvar burokratik, duke u përballur me një sistem që ka dështuar të ofrojë drejtësi dhe mbrojtje.
Për 20 vjet, Agimi ka luftuar për të ruajtur të drejtën e tij mbi tokën që i takon, por ka hasur në një mungesë totale të reagimit nga institucionet shtetërore. Këto përpjekje janë shoqëruar me vonesa të pafundme dhe moszbatim të ligjit, ndërkohë që konflikti i pronësisë mes tij dhe fqinjëve të tij është bërë një problem që ka tronditur jetën e të gjithëve.
Një ditë të zakonshme, kur fqinjët e Agimit nisën të gërmojnë në tokën që ai e konsideronte të tijën, ai nuk ngurroi të lajmëronte policinë dhe Bashkinë.
Por, ndonëse ngjarja ishte e qartë dhe kërkonte një reagim urgjent, asnjë masë nuk u mor. “Kam lajmëruar Bashkinë, por ata nuk kanë ardhur të bëjnë një ekspertizë. Po ashtu, kam lajmëruar policinë, por ata nuk erdhën as për të bërë një fotografim të ngjarjes dhe as për ta çuar çështjen në prokurori,” thotë Agimi.
Në këtë situatë të pasigurisë, qytetarët që kërkojnë mbrojtje nga ligji shpesh përballen me burokraci dhe vonesa të pafundme. Policia, pavarësisht se ka detyrën të reagojë dhe të dërgojë çështjen në prokurori, ka dështuar të bëjë të njëjtën gjë.
Avokatja Margarita Kola thekson se policia, në rastet e tilla, ka detyrim të dërgojë çështjen në prokurori dhe që prokuroria të vendosë nëse ka apo jo një vepër penale.
Qytetarët, të cilët duhet të ndihen të mbrojtur dhe të sigurt nga institucionet e shtetit, shpesh ndihen të braktisur dhe të pasigurt. Agimi është vetëm një shembull i një fenomeni që prek shumë qytetarë të tjerë në Shqipëri. Ndërsa ai kërkonte ndihmë për të zgjidhur një çështje pronësie, ai ka hasur pengesa dhe ka përjetuar një dështim të thellë nga ana e institucioneve të rendit.
Kryebashkiaku i Hasit, Myftar Dauti, shprehet se shteti ka mundësi dhe mund të ketë ndërhyrë në këtë rast për të zgjidhur problemin e pronësisë, por nuk ka bërë asgjë. Ai pohon gjithashtu se, edhe pas dhënies së vendimeve nga gjykata, problemi i pronësisë mbetet i pazgjidhur për shumë qytetarë.
Një tjetër problem që theksohet në këtë rast është mungesa e regjistrimit të tokave dhe dokumentacionit të saktë të pronësisë. Sipas përgjegjësit të Zyrës për Menaxhimin dhe Mbrojtjen e Tokës, Artur Peka, shumë toka në Has nuk janë të regjistruara, çka shkakton probleme në mbledhjen e taksave dhe në sigurimin e pronësisë për qytetarët. Kjo ka sjellë shumë pasiguri dhe ka krijuar mundësi për konflikte mes fqinjëve, të cilët ndihen të detyruar të luftojnë për të drejtat e tyre mbi tokën.
Sistemi gjyqësor, për më tepër, është ngarkuar me një sërë rastesh të ngjashme që kërkojnë zgjidhje, por për shkak të ngarkesës dhe vonesave të mëdha në proceset gjyqësore, shumë prej tyre mbeten të pazgjidhura. Avokatja Margarita Kola thekson se vonesat në gjykata dhe moszbatimi i vendimeve të gjykatave janë një shkak kryesor që çojnë në agravimin e konflikteve dhe pasojat tragjike që ndodhin.
Tragjedia që ka ndodhur me humbjen e jetës së një qytetari nga Has është një pasojë direkte e dështimit të institucioneve për të mbrojtur të drejtat e qytetarëve dhe për të parandaluar përshkallëzimin e konflikteve. Avokatja Aurora Guska, e cila përfaqëson autorin e vrasjes, thekson se ky ishte një “krim i paralajmëruar”, pasi kishte pasur përpjekje të shumta për të zgjidhur situatën dhe për të parandaluar dhunën, por policia dhe institucionet nuk morën masat e duhura në kohë.
Në këtë kontekst, qytetarët e Hasit shprehin dëshpërimin dhe zhgënjimin e tyre për dështimin e shtetit, duke theksuar se mundësia për të parandaluar një tragjedi të tillë ishte e mundur, por nuk u shfrytëzua.
Ky rast i tragjedisë në Has është një thirrje e fuqishme për reforma në sistemin e drejtësisë dhe për një reagim më të shpejtë dhe të vendosur nga institucionet shtetërore. Kërkesa e qytetarëve është e thjeshtë: ata duan një sistem që funksionon, që mbështet të drejtat e tyre dhe që ofron një mbrojtje të plotë ndaj pasurisë dhe jetës së tyre. Kjo është një sfidë që kërkon vëmendje të menjëhershme dhe një angazhim të plotë të shtetit për të adresuar problemet e thella që janë shkaktuar nga sistemi i vonuar dhe i paaftë.
Për të parandaluar tragjedi të tjera dhe për të riparuar besimin në shtet, është e nevojshme që institucionet e drejtësisë dhe ato të rendit të bëjnë punën e tyre dhe të mbrojnë qytetarët, pa vonesa dhe pa treguar një qëndrim të dobët përballë shkeljes së ligjit.
()
and then