Si administrata e re e Energoinvest riktheu besimin e tregut dhe rriti vlerën e aksioneve të kompanisë me 500%. Flet në një intervistë Mirza Ustamujiç, drejtori i Energoinvest d.d. Sarajevë
Pas një dekade të gjatë stanjacioni dhe lufte për mbijetesë, Energoinvesti nga Sarajeva, dikur krenaria e Bosnjës dhe Hercegovinës, por edhe e ekonomisë së ish-Jugosllavisë, “në një natë” u ngrit nga hiçi dhe nisi rrugën e lavdisë së vjetër.
Administrata e re për vetëm disa muaj rinovoi lidhjet e prishura të biznesit dhe përsëri arriti të rikthehet në qendër të interesit të investitorëve, duke dalë nga skaji i likuiditetit në një fitim tremujor prej shtatë milionë marka (KM) (rreth 3.6 milionë euro) duke forcuar vlerën e aksioneve të kompanisë me 500%, zbulon Mirza Ustamujiç, drejtor i Energoinvestit në një intervistë për Business Magazine.
Ai tregon në mënyrë të detajuar se si u arrit rikthimi spektakolar për një nga kompanitë më të njohura në Bosnje Hercegovinë brenda një kohe relativisht të shkurtër. Kapërcimi i problemeve financiare, që vijonte prej vitesh, falë një vizioni afatgjatë dhe këmbënguljes së drejtuesve të rinj se suksesi është i arritshëm nëse disa faktorë progresistë arrijnë të bëhen bashkë dhe të kthehen në sinergji zhvillimi, e bën sot Energoinvest kompaninë më të suksesshme në prodhimin e energjisë elektrike në Bosnje, së fundmi edhe nga investimet në energji diellore, teksa ka hedhur sytë edhe drejt tregut europian.
Intervista
BM: Që nga ardhja juaj në funksionin e drejtorit, Energoinvesti nuk flitet më si “gjiganti i dikurshëm”, por si një markë e njohur botërisht që mund dhe duhet të jetë një nga mbajtësit e zhvillimit ekonomik të BiH – cilat ndryshime në filozofinë dhe praktikën e biznesit të kompanisë çuan në një kthesë kaq drastike të perceptimit?
USTAMUJIĆ: Është jashtëzakonisht e rëndësishme të kesh një vizion të qartë, real dhe të realizueshëm që punonjësit, si baza e çdo organizate të suksesshme, e kuptojnë dhe e pranojnë. Paralelisht me këtë, ne po ndërtojmë një kulturë të re organizative, e cila hedh poshtë qëndrimet pasive si “nuk mundem” dhe “nuk do” – në vend të kësaj promovojmë më shumë proaktivitet, përgjegjësi dhe qëllim të përbashkët. Sot mbështetemi në energjinë e kuadrove të rinj, kolegëve me përvojë dhe menaxhmentit që beson në transformim. Jemi rikthyer në tavolinat e negociatave, me ne përsëri punojnë kompani të mëdha dhe të njohura ndërkombëtare, dhe brenda kompanisë mbretëron një energji e re – entuziazmi që tërheq edhe ekspertë të rinj. Eksperienca që kam fituar në korporatat ndërkombëtare, si dhe ajo e bashkëpunëtorëve të mi të parë, është e çmuar në ndërtimin e një filozofie të re biznesi. Jam i bindur se kemi njohuri, kapacitete dhe të drejtën të mbajmë me krenari emrin e një nga markat më të rëndësishme industriale nga këto hapësira. Pikërisht kjo vetëbesim dhe gatishmëria për të menduar “jashtë kutisë” inkurajon të gjithë në kompani të dalin nga zona e rehatisë, sepse vetëm kështu mund të rritemi dhe të përparojmë. Një nga sfidat më të mëdha me të cilat përballemi është struktura moshuar e punonjësve dhe nevoja për një transferim efikas të njohurive të punonjësve dhe nevoja për një transferim efikas të njohurive. Por, pikërisht në këtë sfidë shohim edhe një mundësi për forcimin organizativ dhe qëndrueshmërinë afatgjatë.
BM: Rreth rikthimit të besimit në Energoinvest flasin edhe të dhënat nga Bursa e Sarajevës, sipas të cilave vlera e aksioneve të tij është rritur vazhdimisht që nga shkurti – çfarë janë gjeneratorët kryesorë të këtij rritje të papritur të interesit për aksionet e Energoinvestit dhe cila është struktura e investitorëve (a ka shenja interesi nga partnerët potencialë strategjikë nga jashtë)?
USTAMUJIĆ: Që tani vlera e aksioneve të Energoinvestit ka shënuar një rritje prej gati 500 përqind në krahasim me periudhën e emërimit tim, dhe besimi që më është dhënë nga Qeveria e Federatës së BiH e kuptoj si një nder të madh, por edhe si një detyrë. Kjo rritje nuk është rastësore, pas saj qëndrojnë rezultate konkrete dhe plane të qarta. Miratuam Planin e biznesit për vitin 2025 që parashikon një fitim bruto prej tetë milionë KM (4.1 mln euro), i cili përfshin gjithashtu një fitim për punonjës prej rreth 30,000 KM, pagesa e ndihmës një herë prej 2,500 KM, blerja e pajisjeve të reja për punë, si dhe përmirësimi i sistemit të pagesës së pagave, i cili tani kryhet rregullisht më së voni deri më 10 të muajit. Gjithashtu, është shumë e rëndësishme dhe e hapur, një bashkëpunim cilësor me Sindikatën. Filozofia jonë është e qartë dhe e thjeshtë – një punonjës i kënaqur është baza e një klienti të kënaqur. Në qershor të vitit të kaluar, kapitalizimi i tregut të Energoinvestit ishte rreth 11.5 milionë KM. Në fillim të shkurtit të këtij viti ishte 19.5 milionë KM, dhe sot arrin pothuajse 53 milionë KM. Pra, vlera e kompanisë është rritur gati pesë herë për më pak se një vit. Kjo është një konfirmim e qartë se tregu po kthehet te Energoinvesti me një arsye dhe besim në potencialin e tij. Besoj se aktualisht jemi një nga kompanitë me rritjen më të shpejtë në Bosnjë dhe Hercegovinë, dhe këtë e njohin edhe partnerët tanë rajonalë dhe ndërkombëtarë. Kemi sinjale të vazhdueshme dhe konkrete të interesit nga partnerët potencialë strategjikë nga jashtë.
Ne i analizojmë me kujdes të gjitha opsionet që mund të forcojnë më tej pozitat tona në treg. Një herë kam thënë se është më mirë që rezultatet të flasin për ne – dhe le të mbetet kështu. Na bëni krenar! Energoinvest nuk është një kompani e zakonshme – është simbol i forcës industriale dhe krenarisë kombëtare.
BM: Kur flasim për rezultatet dhe Planin ambicioz për vitin 2025, mund të na zbuloni se si qëndrojnë gjërat me realizimin e tij sot – çfarë janë treguesit e biznesit pas tremujorit të parë, përkatësisht katër muajve të parë të këtij viti?
USTAMUJIĆ: Gjatë gjashtë muajve të fundit të vitit 2024, kishim qëllime jashtëzakonisht ambicioze të orientuara drejt një ristrukturimi të thellë të proceseve të biznesit, të cilat deri atëherë kishin gjeneruar kosto dhe ngarkesa shtesë. Si rezultat i këtyre përpjekjeve, për herë të ndërsa për vitin 2025, planifikohet rritje në 4,4 për qind. Në kuadër të Planit për vitin 2025, parashikohet një fitim bruto prej tetë milion KM, investime të rëndësishme në prodhimin industrial dhe zhvillimin e produkteve, si dhe rritjen e numrit të të punësuarve me 30 për qind. Paralelisht, po punojmë për krijimin e një ambienti më të mirë të biznesit. Një pjesë e kësaj strategjie përfshin investime në sponsorizime dhe marketing, përmes të cilave dëshirojmë të mbështesim përfaqësimet, sportin, kulturën dhe praninë në panairet më të rëndësishme botërore. Dëshirojmë të jemi një kompani socialisht përgjegjëse dhe kjo është shumë e rëndësishme për ne. Të gjitha këto i bëjmë me qëllimin e rikthimit dhe promovimit të markës Energoinvest dhe vlerave që dikur e karakterizonin atë.
Pavarësisht të gjitha këtyre investimeve, fitimi bruto i planifikuar është në një nivel të lartë prej tetë milionë KM. Qasja jonë është shumëdimensionale, ambicioze dhe kërkon energji të madhe dhe këtë vizion dhe e ndjekin me sukses.
BM: Kohët e fundit është e dukshme rikthimi i Energoinvest në tregjet afrikane dhe të tjera ku ai ka qenë dominant për dekada, por është shtyrë nga turbulencat gjeopolitike për shkak të të cilave korporatat multinacionale perëndimore kanë marrë primatin – çfarë do të theksonit në këtë kontekst si hapat më të rëndësishëm të kompanisë?
USTAMUJIĆ: Duhet të theksoj se Energoinvest është i pranishëm në këto tregje për një kohë të gjatë, dhe se marka dhe reputacioni i kompanisë ende kanë një vlerë të madhe. Megjithatë, duhet të themi sinqerisht se në disa tregje kredibiliteti është dëmtuar, dhe projektet e udhëhequra gjatë një periudhe të gjatë kohore, së bashku me çështjet e pazgjidhura, kanë shkaktuar humbje financiare të konsiderueshme dhe kosto shtesë për kompaninë.
Prioriteti i menaxhimit të ri kishte të bënte me një analizë të detajuar të situatës dhe të zgjidhë sistematikisht këto probleme. Ndryshe nga dikur kur kompaninë e drejtonte inxhinieri Emerik Blum, sot është pothuajse e pamundur të bësh biznes me sukses në nivel ndërkombëtar. Më inkurajon fakti që ekziston një sinergji e qartë midis të gjitha palëve të përfshira. Pas një kohe të gjatë, kërkesat nga blerësit tejkaluan detyrimet ndaj furnizuesve, koeficienti i likuiditetit e rritëm me 60 për qind, dhe marzhi i fitimit bruto u rrit me një impresionuese 50 për qind. Në të njëjtën kohë, shpenzimet totale i kemi ulur me 20 për qind. Këto ndryshime janë qartë të dukshme në raportet tona financiare dhe konfirmojnë se ne e dimë saktësisht se ku duam të shkojmë.
Falënderoj Këshillin Mbikëqyrës për besimin dhe mbështetje unike për Planin tonë ambicioz të biznesit për vitin 2025, i cili është njohur si një hap kyç në rritjen e mëtejshme. Filozofia jonë e punës bazohet në efikasitet dhe fitimprurëse. Për përkushtim, por tashmë po sjell rezultate konkrete. Sfida më e madhe është të përshtatim sistemin ekzistues në një punë më efikase, të orientuar nga proceset, dhe aleati më i mirë në këtë janë pikërisht rezultatet. Sa i përket situatës aktuale, kemi futur një proces të vazhdueshëm analize, raportimi dhe monitorimi të realizimit të Planit të biznesit, që na mundëson të marrim vendime në kohë. Kështu, në tremujorin e parë të vitit 2025, fitimi bruto i planifikuar ishte rreth 4,3 milion KM, ndërsa ai i realizuar arriti madje në shtatë milion KM. Besoj se jemi në rrugën e duhur dhe se Energoinvest është tashmë, me plot të drejtë, një nga temat kryesore në botën e biznesit të Bosnjës dhe Hercegovinës dhe pikërisht këto sfida i shfrytëzojnë si mundësi për të hapur dyer për bashkëpunime dhe projekte të reja, duke ndërtuar besimin dhe sigurinë përmes lëvizjeve të menduara, dhe njëkohësisht duke forcuar mbështetje për përfaqësitë lokale. Si një shembull të qasjes së suksesshme do të përmend Algjerinë, ku, me mbështetje të ministrit federal të energjisë, minierave dhe industrisë Vedran Lakić, kemi mbajtur një sërë takimesh në nivelin më të lartë. Për rezultatet e kësaj vizite do të flitet më vonë, por tashmë mund të konfirmoj se kemi arritur të mbyllim disa çështje të rëndësishme të hapura për një kohë të gjatë në biznesin tonë, dhe të bisedojmë për projekte të reja për Energoinvest në Algjeri.
BM: Në kontekst të pyetjes së mëparshme, në çfarë mase është e mundur të arrihen pozitat e mëparshme në këto tregje dhe sa jeni të kënaqur me mbështetje nga shteti përmes diplomacisë ekonomike, e cila për dekada ka qenë praktikisht e fjetur? Nga ana tjetër, cilat tregje alternative janë në fokusin e Energoinvest?
USTAMUJIĆ: Konstatimi juaj është plotësisht i saktë. Energoinvest ka pësuar goditje të mëdha gjatë viteve ’90, si dhe më pas përmes një sërë privatizimesh, shitjes, të pasurisë dhe menaxhimit të dobët, dhe goditja më e rëndë ishte largimi i një numri të madh inxhinierësh dhe specialistësh të kualifikuar që atëherë ishin bartës të rritjes dhe zhvillimit të kompanisë. Megjithatë, trashëgimia dhe marka e Energoinvest në disa tregje ende kanë një peshë të konsiderueshme, e cila shihet më së miri në shembullin e përmendur të Algjerisë, ku ekziston një gatishmëri e qartë e autoriteteve shtetërore dhe lokale për bashkëpunim. Këto janë mundësi që, me mbështetje të Qeverisë së Federatës së BiH dhe ministrisë përkatëse, duhet t’i shfrytëzojmë për të ruajtur besimin dhe reputacionin e markës. Pa një të tillë, mbështetje të fortë, siç ka qenë dikur në rastin kur kompaninë e drejtonte inxhinieri Emerik Blum, sot është pothuajse e pamundur të bësh biznes me sukses në nivel ndërkombëtar.
Më inkurajon fakti që ekziston një sinergji e qartë midis të gjitha palëve të përfshira. Tani nuk kemi kohë për të pritur dhe duhet të merren shpejt vendime strategjike që përfshijnë proceset e brendshme dhe ato të jashtme. Brenda, fokusi është në konsolidimin e biznesit, përmirësimin e menaxhimit të proceseve dhe pasurive, punësimin e kuadrove të kualifikuara dhe transferimin e njohurive, si dhe fillimin e divizioneve të reja që do të plotësojnë aktivitetet ekzistuese të biznesit. Qëllimi është të rritet efikasiteti dhe gatishmëria e kompanisë për sfidat e ardhshme. Jashtë, prioritet është krijimi i partneriteteve strategjike, forcimin e pozicionit në tregjet vendase dhe ndërkombëtare, revitalizimin e markës përmes produkteve me cilësi të lartë, si dhe përfundimin e projekteve që kanë pritur për realizim për një kohë të gjatë dhe që ngarkojnë biznesin.
Pikërisht këto aktivitete do të mundësojnë një dalje më të shpejtë në treg, rritjen e flukseve monetare, por edhe zhvillimin e stafit dhe prodhimit të vet – ajo që dikur ishte një nga shenjat dalluese të Energoinvest. Kjo qasje na hap dyert jo vetëm në tregjet ku kemi qenë tradicionalisht të pranishëm, por edhe në të reja, si Serbia, Mbretëria e Bashkuar dhe Belgjika, dhe aktualisht po negociojmë edhe për dy projekte në Gjermani. Duhet të shfrytëzojmë të gjithë miqtë dhe partnerët që ndajnë vlerat e Energoinvest, për të ecur përpara me forcë. Nuk është e lehtë, por rezultatet që arrijmë tregojnë qartë se kjo qasje është e saktë. Jam i bindur se me këtë mënyrë menaxhimi, Energoinvest ka një mundësi reale për t’u pozicionuar si një nga mbajtësit e zhvillimit ekonomik të Bosnjës dhe Hercegovinës në të ardhmen. Prandaj, unë e shoh punën time si një mision dhe vërtetë e shijoj atë që tregojmë se të rinjtë, të arsimuar këtu, me mbështetje të duhur mund të arrijnë rezultate të shkëlqyera dhe të ndërtojnë të ardhmen në vendin e tyre.
BM: Në daljet e mia të mëparshme mediatike, si qëllim të Energoinvest keni përmendur ri-ndërmarrjen e pozitat lider në sektorin energjetik të BiH – cila është renditja e hapave në rrugën drejt realizimit të këtij qëllimi dhe në cilin afati kohor duhet të arrihet?
USTAMUJIĆ: Hapi i hapi i bazë është rritja e konsiderueshme e të ardhurave dhe aktivitetit në segmentin e Energoinxhinierisë, jo vetëm në mënyrë sasiore, por edhe cilësore. Siç e kam theksuar më parë, Plani për vitin 2025 është ambicioz dhe në muajt e fundit kemi përfunduar me sukses disa projekte në BiH, duke dërguar një mesazh të qartë se jemi të aftë të përgjigjemi në kohë dhe në mënyrë efikase ndaj kërkesave shumë komplekse të tregut. Kur kam marrë këtë funksion, të ardhurat totale të Energoinxhinierisë ishin në një nivel shumë të ulët, me tendencë rënie në vitet e fundit, pa asnjë projekt aktiv në përgatitje ose aplikim, dhe marrëdhëniet me partnerët ishin shumë të neglizhuara. Kjo kërkonte një ndryshim radikal të qasjes dhe mendoj se jemi në rrugën e duhur, pasi tashmë kemi rezultate pozitive të dukshme. Për vitin 2025, është veçanërisht e rëndësishme që, përveç aktiviteteve të vazhdueshme në fushën e Energoinxhinierisë, të punojmë ndjeshëm në zhvillimin e prodhimit tonë. Ne tashmë kemi nisur prodhimin e transformatorëve distributivë nën markën Energoinvest, në bashkëpunim me partnerin turk. Gjithashtu, për herë të parë po bashkëpunojmë me partnerë gjermanë dhe britanikë për një qasje më aktive si kompani EPC (Inxhinierim, Blerje, Ndërtim) në sektorin e energjisë së gjelbër, duke u fokusuar në tregjet e Bashkimit Evropian, Afrikës dhe Lindjes së Mesme. Kur bëhet fjalë për Bosnjën dhe Hercegovinën, ne po marrim pjesë shumë aktive në përgatitjen e strategjive dhe projekteve kyçe energjetike.
BM: Cili është roli në këtë plan për nisjen e prodhimit të transformatorëve nën markën Energoinvest? Sa është interesi i tregut vendas dhe ndërkombëtar për blerjen e këtyre transformatorëve?
USTAMUJIĆ: Siç e kam theksuar më parë, ne nuk kemi hapur vetëm një kapitull të ri në zhvillimin e ekonomisë boshnjake, por në mars kemi nisur zyrtarisht prodhimin industrial të transformatorëve distributivë, që përbën një pikë kthese historike për Ener. Ky moment tregon qartë se Energoinvest po shtron rrugën për të ardhmen, se po kthehemi në tregjet e mëdha, po pushtojmë të reja dhe po ndërtojmë themelet për një zgjerim afatgjatë. Ne tashmë kemi realizuar dërgesat e para në tri vende dhe në tri tregje të reja ku deri tani nuk kemi qenë të pranishëm, që konfirmon interesin e madh për produktet tona. Për ne, kjo prodhim është simbol patriotizmit, punës në ekip dhe besimit në dijen vendase. Kur besojmë në veten tonë, nuk ka kufij. Nëpërmjet bashkëpunimit me partnerin tonë turk, kompaninë Ares, kemi arritur përparim të rëndësishëm, përparim, nga vetë prodhimi dhe zhvillimi i produkteve, përmes përgatitjes së studimeve të fizibilitetit për hapjen e fabrikës së transformatorëve energjetikë, deri te edukimi dhe përvetësimi i proceseve të know-how të stafit tonë. Rëndësia e këtij marrëveshjeje e konfirmon edhe të dhëna që tregon se kërkesa për këtë lloj produkti është jashtëzakonisht e madhe dhe pritet të trefishohet në pesë vitet e ardhshme. Sa është interesi ilustrohet më së miri nga fakti se, pas pak më shumë se një muaj prodhimi, ne tashmë kemi dërguar transformatorë në tri vende, aktualisht po marrim pjesë në tenderë në dy të tjera, dhe po përgatitemi për shitje në Gjermani dhe Kroaci. Gjithashtu, për shkak të afateve të gjata të dërgesës në industri, posedimi i prodhimit tonë dhe krijimi i marrëdhënieve të reja në segmentin e transformatorëve energjetikë i mundëson Energoinvestit të jetë shumë më konkurrues, si në çmim ashtu edhe në shpejtësinë e dërgesës, që po bëhet një faktor gjithnjë e më i rëndësishëm në treg.
BM: Duke marrë parasysh skepticizmin nga disa qarqe profesionale ndaj këtij projekti të kompanisë, mund të na shpjegoni më në detaje konceptin e prodhimit dhe shitjes së transformatorëve të Energoinvest?
USTAMUJIĆ: Në fund të marsit të këtij viti, kompanitë Energoinvest dhe Ares Trafo Ekipmanlari nënshkruan në Visoko një marrëveshje për partneritet strategjik, me të cilën u nis zyrtarisht prodhimi i transformatorëve nën markën Energoinvest në Bosnjë dhe Hercegovinë. Në këtë rast, mysafirët e pranishëm dhe përfaqësuesit e mediave patën mundësinë të vizitojnë ambientet e prodhimit dhe të dëshmojnë fillimin zyrtar të punës së fabrikës së re në Visoko. Është e rëndësishme të theksohet se me nënshkrimin e marrëveshjes nuk është kufizuar prodhimi vetëm në transformatorë, por hapet hapësira për përdorimin e të gjitha kapaciteteve të kompanisë Ares dhe për zhvillimin e komponentëve të tjerë.
Qëllimi është zhvillimi i prodhimit të komponenteve të ndryshme nën markën Energoinvest, si në Bosnjë dhe Hercegovinë, ashtu edhe në Turqi, dhe forcimi i pranishmërisë në tregjet e Evropës, Afrikës dhe Lindjes së Mesme. Fabrikat partnere në Turqi kanë funksionuar për një kohë të gjatë, kanë kapacitete më të mëdha dhe një gamë më të gjerë produktesh, që na siguron një avantazh konkurrues në aspektin e volumit dhe shpejtësisë së dërgesës. Ky bashkëpunim mundëson jo vetëm fleksibilitet më të madh dhe një ofertë më të larmishme, por edhe realizimin e të ardhurave të ardhurave të dhëna nga çdo komponent prodhues. Qëllimi ynë është që me këtë bashkëpunim strategjik të përshpejtojmë rikthimin e Energoinvest në treg dhe të rrisim të ardhurat. Në këtë mënyrë krijojmë bazën për investime të ardhshme dhe zhvillimin e kapaciteteve të reja prodhuese, sepse siç e përmenda më parë, bashkëpunimi do të zhvillohet në dy drejtime. Drejtimi i parë ka dy faza, ku në fazën e parë parashikohet forcimi dhe aktivizimi i kapaciteteve aktuale në Visoko, prodhimin e transformatorëve distributivë, ndërsa në fazën e dytë themelimi i një kompanie të përbashkët dhe hapja e një fabrike të re në Sarajevë për prodhimin e transformatorëve me fuqi më të madhe, dhe e përsëris, veçanërisht duke pasur parasysh rritjen e vazhdueshme të kërkesës. Të gjitha këto aktivitete janë pjesë e strategjisë ambicioze të Energoinvest dhe jemi të lumtur për bashkëpunimin me të gjithë partnerët dhe individët që duan të kontribuojnë në qëllimin tonë të përbashkët – rikthimin e fuqishëm të Energoinvest në tregun vendas dhe ndërkombëtar. Këto janë procese që kërkojnë kohë dhe njerëz, transferim njohurish, por ne po punojmë aktivisht në këtë drejtim dhe kemi përparim dhe rezultate.
BM: Sipas informacionit të disponueshëm, deri në fund të vitit duhet të nënshkruhen edhe dy kontrata biznesi të matshme me qindra miliona dollarë – çfarë përfshijnë ato?
USTAMUJIĆ: Po, mediat kanë raportuar një pjesë të informacionit që ne ndamë pas vizitës së fundit dhe takimit në nivel të lartë me përfaqësuesit e Qeverisë së Algjerisë, ku presim përparime të rëndësishme në biznes në të ardhmen e afërt. Bisedat kaluan në një ton shumë të hapur, miqësor dhe miqësor, dhe ne kemi rënë dakord për një plan konkret të hapave për realizimin e bashkëpunimit. Energoinvest, si një markë e fortë dhe me përvojë në tregun algjerian, do të jetë pika kryesore e kontaktit për projektet në atë vend. Përveç kësaj, ministri Lakić ka biseduar gjithashtu për shumë projekte të tjera dhe mundësi bashkëpunimi që do të hapin mundësi të reja për kompanitë brenda sektorit që mbulon Ministria e Energjisë, Industrisë dhe Minierave të FBiH. Presim që në gjysmën e dytë të vitit të nënshkruhet një dokument zyrtar që do të konfirmojë marrëveshjen. Së fundmi, në Sarajevë u mbajt një takim me ambasadorin e Algjerisë, Mohammed Merajmi, ku u konfirmuan angazhimet dhe u harmonizuan detaje të tjera për hapat e mëtejshëm. Kjo përbën një hap të rëndësishëm për Energoinvest dhe hap dyer për projekte të mëdha që do të kontribuojnë në zhvillimin dhe forcimin e biznesit në tregun algjerian.
BM: Angazhimi i Energoinvest është konkretizuar përmes intensifikimit të angazhimeve në fushën e burimeve të rinovueshme të energjisë – çfarë është në qendër të planeve tuaja në këtë drejtim dhe si është marrëdhënia midis angazhimeve strategjike dhe arritjeve reale të kompanisë, duke pasur parasysh kapacitetet e kufizuara (përveç atyre njerëzore, duke pasur parasysh se numri i punonjësve është reduktuar në rreth dyqind)?
USTAMUJIĆ: Absolutisht keni të drejtë dhe fokusi i punësimit të mëparshëm ka qenë pikërisht të forcojmë kapacitetet tona në këtë segment. Nëse ju them se në gjashtë muajt e fundit kemi aplikuar për rreth 20 projekte dhe po zhvillojmë biseda intensive dhe se kemi nënshkruar dhe realizuar një projekt me vlerë rreth 1.3 milionë Marka, besoj se mund të jemi të kënaqur. Sigurisht, në këtë proces na ka ndihmuar shumë partneriteti me një nga liderët europianë në fushën e integrimit sistemik të impianteve të mëdha diellore, me grupin gjerman Wattkraft. Me këtë bashkëpunim, Energoinvest ka zgjeruar aktivitetet e tij edhe në sektorin e burimeve të rinovueshme të energjisë. Kjo sinergji natyrore krijon një partneritet të fortë që na mundëson implementimin e përbashkët të teknologjive të reja, shkëmbimin e përvojave dhe edukimin e inxhinierëve tanë, por gjithashtu një paraqitje të rëndësishme të përbashkët, ndër të tjera, në tregun e Bashkimit Evropian, ku Energoinvest po hap tregjet e Gjermanisë, Italisë, Belgjikës, Holandës, Luksemburgut.
Siç e theksova më parë, mënyra e deritanishme e funksionimit të Energoinvest dhe të ardhurat që realizohen, na bëjnë të ndjeshëm ndaj rreziqeve dhe luhatjeve në biznes. Me këtë bashkëpunim në fushën e tranzicionit energjetik, si dhe me atë me partnerin turk, kemi hapur linja të reja të të ardhurave dhe po çlirojmë potencialin që Energoinvest ka si një kompani “energjetike”. Për pyetjen tuaj mbi kapacitetet në këtë moment, në perëndim ekziston një shprehje interesante në botën e biznesit që thotë “noti me balenat”, që metaforikisht do të thotë se dikush lëviz ose konkurron në shoqërinë e “lojtarëve të të fortë dhe gjigantë” dhe me ndikim, kryesisht duke shfrytëzuar forcën dhe fuqinë e tyre. Kjo është një filozofi që na përshtatet në këtë moment, sepse është e qartë se me partnerë të fortë kalojmë sfidat me të cilat përballemi, por njëkohësisht kontribuojmë në zhvillimin e qëndrueshëm, hapjen e vendeve të reja të punës, duke ofruar mundësinë për t’u zhvilluar më shpejt në aspektin e burimeve njerëzore, njohurive dhe për pasojë të ardhurave.
Energoinvest merr pjesë aktivisht në projektet e modernizimit të termocentraleve në Bosnjë dhe Hercegovinë, me qëllim të rritjes së efikasitetit energjetik dhe reduktimit të emetimeve të CO₂. Një nga projektet e rëndësishme është zhvillimi i dokumentacionit teknik për ngrohjen qendrore të Sarajevës nga Termocentrali Kakanj, i cili përfshin zgjerimin e energjisë elektrike dhe nxehtësisë, duke kontribuar në reduktimin e ndotjes dhe në pavarësinë energjetike të vendit. Nga ana tjetër, Energoinvest është në rrugën e strategjisë që mbështetet nga ministria federale përkatëse, me qëllim që të realizohet modernizimi dhe tranzicioni nga qymyri në gaz i cili do të mundësonte një reduktim të emetimit të gazrave serë, përputhjen me Agjendën e Gjelbër Europiane dhe shmangien e kostove të tjera të lidhura me CBAM (Mekanizmin për përshtatjen e kufirit të karbonit).
Në kuadër të këtij tranzicioni, janë planifikuar studime të detajuara të fizibilitetit, të cilat do të shqyrtojnë me saktësi aspektet teknike, ekonomike dhe ekologjike duke përfshirë investimet e nevojshme, disponueshmërinë dhe zhvillimin. Edhe pse investimet fillestare janë të konsiderueshme, përfitimet afatgjata përfshijnë uljen e kostove operative, reduktimin e varësisë nga importi i energjisë dhe përputhjen me standardet evropiane. Me hyrjen në fuqi të sistemit të tregtisë së emisioneve (ETS) deri në vitin 2026, BiH mund të mbajë të ardhurat nga taksat mbi emisionet brenda vendit dhe t’i investojë ato në projekte të rinovueshme të energjisë. Energoinvest, me përvojën e tij në fushën e energjisë termike dhe burimeve të rinovueshme, është i gatshëm të ofrojë mbështetje teknike dhe ekspertizë në realizimin e këtyre projekteve duke kontribuar në tranzicionin energjetik të BiH drejt një sistemi më efikas dhe ekologjikisht të pranueshëm.
BM: Kur e përmbledhim gjithçka që është thënë, a mbetet ende imperativi juaj që fitimi vjetor i Energoinvest të rritet nga 200-300 mijë në 10 milion KM, dhe që pas katër vjetësh të kaloni madje edhe BH Telecomin në këtë aspekt? Çfarë mund të presin punonjësit e Energoinvest dhe ata që synojnë të bëhen pjesë e tij në këtë skenar?
USTAMUJIĆ: Është bërë shumë për më pak se një vit, dhe shumë gjëra janë ende përpara nesh. Mendoj se plani ynë ambicioz për vitin 2025 është i arritshëm. E dini, është e madhe kur merrni një kompani për të cilën ju dhe miqtë tuaj më të afërt pyesin “A ekziston ende?”, dhe pastaj bëheni një nga surprizat më të mëdha, që profesorët tuaj nga fakulteti, të cilët dikur ndihmuan në ndërtimin e atij Energoinvest të vjetër, gëzohen dhe dërgojnë mesazhe inkurajuese, që ju kontaktojnë miqtë dhe ju thonë se kush nga prindërit e tyre ka punuar në Energoinvest, që vazhdojnë të ndihmojnë dhe gëzohen për çdo sukses tonin…
Është një gëzim i madh, por gjithashtu një përgjegjësi. Megjithatë, duhet të theksoj në këtë vend se shumë gjëra i detyrohen para së gjithash bashkëpunëtorëve të mi të parë, por gjithashtu të gjithë punonjësve që pranuan të kontribuojnë me propozimet dhe idetë e tyre për ta përmirësuar atë dhe të gëzohemi vërtetë në idenë se së bashku po ndërtojmë një një Energoinvest të ri dhe modern. Në fund, të gjithë menaxherët kanë stilin e tyre të menaxhimit – unë personalisht e dua të punoj me të rinjtë, energjia e tyre gjithmonë më mahnit dhe përpiqem t’i dëgjoj, të jem mentor, të ndaj përvojën time dhe t’i drejtoj siç mendoj se është më mirë. Më pëlqen të shoh se si ata zhvillohen, rriten dhe si kompania jonë rritet me ta. Prandaj është shumë e rëndësishme që disa vlera të vërteta dhe kultura koorporative të ndërtohen dhe kultivohen.
Energoinvest është nga kjo pikëpamje një platformë shumë e mirë dhe e fuqishme që ofron mundësi për zhvillim për të rinjtë, por edhe për profesionistët e afirmuar, në kushte pa njohuri dhe teknologji të reja, si dhe për të marrë pjesë në projekte ndërkombëtare në të gjithë botën. Në fund, për të përfunduar – Energoinvest është shpresë. Mundemi, dimë. Vlerësojmë. Sepse, në fund të ditës, përgjigjja në pyetjen: “A kam arritur si njeri?”, do të jepet nga fakti – nëse fëmijët tanë, përkatësisht të gjithë fëmijët tanë, do të vendosin të lënë shtëpinë. Kjo është një pyetje që vazhdimisht e bëj vetes, sepse në fund të ditës dua të jem i sigurt se kam bërë gjithçka që kjo nuk ka ndodhur dhe nuk do të ndodhë. Prandaj, Energoinvest është shpresë! Mesazh! Dhe prandaj ne do t’ia arrijmë!
Strategjia e re e gazit
BM: Energoinvest është njohur në publik si importues i gazit rus, blerja e të cilit në vitet e kaluara ka qenë e ngarkuar me presione politike, shantazhe dhe pasiguri në furnizim për shkak të luftës në Ukrainë – si e vlerësoni sot stabilitetin dhe sigurinë e furnizimit me gaz, cilat janë aktualisht sfidat dhe faktorët kyç që ndikojnë në çmime dhe a mund të thuhet se, pavarësisht gjithçkaje, viti i kaluar ishte më stabil për konsumatorët përfundimtarë në BiH?
USTAMUJIĆ: Importi i gazit natyror ka qenë një nga sfidat më të mëdha me të cilat jemi përballur, veçanërisht duke pasur parasysh se furnizojmë një pjesë të konsiderueshme të industrisë dhe një numër të madh familjesh. Mungesa e këtij burimi mund të shkaktojë shqetësime serioze në sektorin energjetik dhe ekonominë e Bosnjës dhe Hercegovinës. Në bazë të një analize të thellë, vendosëm të ndryshojmë ndjeshëm qasjen ndaj biznesit dhe të përcaktojmë një strategji të re në dy drejtime kyçe. E para kishte të bënte me rishikimin e marrëdhënieve me partnerët tanë. E theksuam hapur disa mosmarrëveshje, insistuam në përmirësimin e bashkëpunimit dhe korrigjimin e praktikave të papranueshme nga periudha e mëparshme. E bëmë të qartë se nuk jemi të gatshëm të pranojmë ultimatumet, shantazhet, ashtu si dhe komunikimin e bazuar në pozita force.Drejtimi i dytë kishte të bënte me ndryshimin e filozofisë së biznesit dhe qasjes ndaj furnizuesve. Pavarësisht sfidave, arritëm të sigurojmë vazhdimësinë në furnizimin me gaz, dhe po aq e rëndësishme – arritëm të ulim çmimin e blerjes, që u reflektua drejtpërdrejt në çmimet më të ulëta për përdoruesit përfundimtarë. Me këtë qasje, pas viteve në të cilat kemi duruar kushte të pafavorshme, kemi paguar më shumë se çmimet e tregut dhe kemi pranuar modele biznesi që nuk ishin në përputhje me standardet e biznesit profesional, përfundimisht arritëm të nisim ndryshime. Edhe pse pala tjetër në fillim e kishte të vështirë të pranojë qasjen e re, pas një sërë bisedash dhe procedurash ligjore të nisura, arritëm përparime konkrete. Sot jemi shumë afër të sigurojmë edhe kthimin e fondeve që ishin paguar më parë, duke forcuar më tej pozitat e Energoinvest dhe siguruar një stabilitet më të madh për përdoruesit tanë.
Përgjegjësia shoqërore
BM: Pas një periudhe të gjatë qetësie, Energoinvest ka “ringjallur” dhe biznesin e tij me përgjegjësi shoqërore – cila është pozita e tij në filozofinë tuaj të biznesit dhe në cilin drejtim do të zgjerohet ky lloj veprimi të kompanisë, që deri tani ka pasur jehonën më të madhe me krijimin e bashkëpunimit me Federatën e Basketbollit të BiH?
USTAMUJIĆ: Kompanitë energjetike, si aktorë kyç në ekonominë kombëtare, kanë përgjegjësinë që përmes biznesit me përgjegjësi shoqërore të kontribuojnë në zhvillimin e komunitetit – jo vetëm përmes qëndrueshmërisë mjedisore dhe sigurisë së furnizimit, por edhe përmes mbështetjes për kulturën, sportin dhe grupet shoqërore të ndjeshme. Energoinvest është i vetëdijshëm për rolin e tij në shoqëri dhe pikërisht për këtë, pas një numri vitesh dhe falë një biznesi pozitiv, dëshirojmë të vazhdojmë të investojmë aktivisht në projekte që kanë një rëndësi më të gjerë shoqërore. Përmes mbështetjes për manifestime kulturore, programe sportive dhe zhvillimin e infrastrukturës për të rinjtë, kontribuojmë në krijimin e një strukture shoqërore më të shëndetshme dhe më të fortë të më të fortë të strukturës shoqërore. Ne i japim një fokus të veçantë mbështetjes për personat me aftësi të kufizuara, ata në rrezik social dhe fëmijët pa kujdes prindëror, sepse besojmë se përparimi i vërtetë nuk ekziston pa solidaritet dhe drejtësi shoqërore. Në këtë kontekst, një vend të veçantë zë bashkëpunimi dhe sponsorizimi me federatat e basketbollit dhe handbollit të Bosnjës dhe Hercegovinës ose, për shembull, bashkëpunimi i nënshkruar me Komitetin Olimpik të BiH, i cili për Energoinvest përfaqëson më shumë se një mbështetje komerciale të zakonshme.Përfaqësueset e basketbollit dhe handbollit janë simbol i bashkimit, qëndresës dhe suksesit që frymëzon të gjithë kombi. Mbështetja jonë për këto ekipe nuk është vetëm një investim në sport, por edhe në vlerat që ndajmë: puna në ekip, përkushtimi, fryma luftuese dhe krenaria kombëtare. Ne besojmë se investimi në sport dhe sportistë është një nga mënyrat më efikase për t’u ofruar të rinjve modele pozitive, për të promovuar një stil të shëndetshëm të jetesës dhe të kontribuoni në afirmimin ndërkombëtar të Bosnjës dhe Hercegovinës.
Në këtë frymë, Energoinvest do të mbetet i përkushtuar ndaj biznesit me përgjegjësi shoqërore, sepse suksesi i kompanisë nuk matet vetëm me rezultatet e biznesit, por edhe me gjurmën që lë në shoqëri. Besoj se në periudhën e ardhshme do të nënshkruajmë edhe disa marrëveshje dhe duhet të pranoj se kemi një dëshirë të madhe për të nënshkruar një të tillë me KK Bosnia. Pikërisht në ditën e qytetit të Sarajevës, kam shkruar një tekst mbi lidhjen e Energoinvest me KK Bosna, të cilët ndajnë të njëjtin fat – që janë përjashtuar, janë parë me dyshim, por kthimi i të cilëve është i nevojshëm për të bërë që Sarajeva të shkëlqejë përsëri. Sepse, nuk ishte thjesht një rastësi që KK Bosna të bëhej kampion i Evropës, por një projekt ambicioz dhe një hyrje që Sarajeva të merrte Olimpiadën. Nga ana tjetër, Energoinvest atëherë kishte dhe përmbushi detyrën që ato ëndrra të bëheshin realitet.
()
and then