“Kur të godet, një këngë mbetet brenda teje, ndërsa një libër të shoqëron gjatë”, thotë Ermal Meta, duke folur për ndryshimin midis të të kënduarit dhe shkrimtarit, pas botimit të romanit të tij të ri “Le camelie invernali”, një zhytje në pashmangshmërinë e fatit të atdheut të tij, midis parimeve stërgjyshore dhe modernitetit, botuar muajin e kaluar nga “La Nave di Teseo” nga Elisabetta Sgarbi.
“Doja të bëja një udhëtim në natyrën e qenies njerëzore, e cila, duke ngushtuar vizionin e saj për botën, ul edhe vijën e horizontit para syve të saj”, thotë ai.
E gjithë historia sillet rreth Kanunit, kodit më të rëndësishëm të së drejtës zakonore shqiptare, sipas të cilit, nëse vret dikë, familja e viktimës mund të rifitojë nderin e saj duke vrarë një anëtar të familjes suaj. Një armiqësi nga e cila përjashtohen gratë dhe fëmijët dhe që nuk mund të zhvillohet brenda katër mureve të një shtëpie.
“Kanuni është një ligj nga fundi i shekullit të pesëmbëdhjetë që, për fat të keq, ende ekziston në thellësitë e shoqërisë shqiptare. Kështu që mendova të vendosja në qendër të historisë dy miq tetëmbëdhjetëvjeçarë, Uksanin dhe Kamirin, të cilët fati i transformon papritur në një vrasës të mundshëm dhe viktimën e tij të caktuar sepse babai i njërit u vra, për arsye banale, nga babai i tjetrit” – thotë Meta.
Cili është qëllimi?
“Edhe pse e lashë tokën ku linda në moshën 13 vjeç për të vendosur rrënjë diku tjetër, Kanuni është një kanun që të gjithë e njohim në Shqipëri.”
“Kamelitë e Dimrit” është një roman mjaft i ndryshëm nga paraardhësi i tij…?
“Po, megjithëse besoj se me Domani-n dhe Per sempre-n ato janë të bashkuara në shpirt, në njerëzimin e tyre, meqenëse unë jam gjithmonë ai që i shkruaj.”
A ju bëri presion përkthimi në 10 gjuhë dhe nominimi për Çmimin Strega të Domani e per sempre ?
“Ndihesha pak në ankth, por më pas kaloi po aq shpejt sa kishte ardhur, sepse çdo herë që shkruan diçka përballesh me veten. Dhe pastaj Sgarbi nuk më vendos afate, duke më lënë të lirë të shkruaj vetëm kur ndiej se është koha e duhur për ta bërë këtë”.
Kënga e fundit Ferma gli orologi u publikua muajin e kaluar. Në një nivel narrativ, a ndjekin albumi dhe romani rrugë paralele?
“Po, edhe nëse është në këngë që shkojnë afër njëra-tjetrës. Këngët kanë kufizimet e tyre të taktit, metrit, tempos, rimës, ndërsa një libër të jep mundësinë për një rrëfim horizontal.”
Parë nga këtu, si ka ndryshuar Toka e Shqiponjave nga vitet 1990 deri më sot?
“Shqipëria demokratike është vetëm 34 vjeç, pra është ende shumë e re. Ajo jeton kontradiktat e saj, por me një hendek të madh krahasuar me atë që iu desh të ngrihej nga rrënojat e saj pas rënies së regjimit më të egër komunist në Evropë që përmbysi gjithçka në rrugën e saj”.
Dy vajzat e tua të adoptuara janë gjithashtu shqiptare. Keni tre vjet që jeni në një lidhje, por iu desh të prisnin derisa vajza juaj më e vogël të mbushte moshën madhore për t’i mirëpritur më në fund në shtëpinë tuaj…
“Po, sepse unë dhe partnerja ime Chiara nuk jemi të martuar dhe hasëm vështirësi burokratike në përfundimin e birësimit.”
A janë gati dhomat e gjumit tuaja?
“Unë dhe Chiara jemi shumë të lumtur sepse është një zgjedhje e bërë me mendje dhe zemër. Edhe nëse një rrugë si kjo udhëhiqet më shumë nga zemra sesa nga mendja. Në këto tre vjet kemi pasur mundësinë të jemi bashkë, të njihemi me njëri-tjetrin, pa ndërprerjet që e kanë karakterizuar deri më tani. Jeta ndryshon, por jam i lumtur që kjo ndodh. Gjërat e rëndësishme, në fund të fundit, nuk janë kurrë një shëtitje në park.”
Gjëja e parë që do të donit që ato ta zbulonin?
“Do të doja që ata të merrnin menjëherë patentën e shoferit, që të ishin të pavarur. Duke lënë mënjanë shakatë, shpresoj vërtet që të ndihen menjëherë si një familje, pjesë e diçkaje që nuk skadon, por është përgjithmonë.”
Më 11 qershor nisni turneun veror në Mestre. A do t’i merrni me vete?
“E organizova veten që të kalonim periudha të gjata bashkë. Verën e kaluar pata edhe koncerte dhe ata ishin në paqe në shtëpi me Chiarën, prindërit e saj dhe nënën time. Përveç kësaj, sigurisht, me motrën e tyre të vogël Fortuna Marie, e cila është vajza biologjike e imja dhe e Chiarës.”
Më 19 qershor Fortuna Marie mbush një vjeç…
“Kur ajo lindi, ‘vajzat’ e mia u habitën pak sepse në jetimore ishin mësuar të takonin kryesisht çifte që nuk mund të kishin fëmijë, por unë dhe Chiara u kujdesëm menjëherë t’u shpjegonim se asgjë nuk do të ndryshonte.”
Si e shihni veten pas dhjetë vitesh?
“Pikërisht siç jam tani. Me të njëjtën energji dhe të njëjtën ‘uri’ për të bërë gjëra. Pata shumë fat që e transformova pasionin tim të madh në një punë dhe shpresoj që zjarri i këtij pasioni të mund të digjet për një kohë të gjatë.”
()
and then