Toka po rrotullohet më shpejt se kurrë, dhe rezultati është një shkurtim i gjatësisë së ditëve tona. Që nga viti 2020, çdo vit ka sjellë rekorde për ditën më të shkurtër ndonjëherë, me rrotullimin e Tokës që përshpejtohet me milisekonda. Ndërsa i afrohemi mesit të vitit 2025, ekspertët parashikojnë se rrotullimi i Tokës mund të thyejë përsëri rekorde. Në fakt, disa parashikime sugjerojnë se Toka së shpejti do të përjetojë rrotullimin e saj më të shpejtë ndonjëherë, duke na afruar edhe më shumë me ditën më të shkurtër që nga fillimi i regjistrimeve në vitin 1973.
Normalisht, Tokës i duhen 24 orë – ose saktësisht 86,400 sekonda – për të përfunduar një rrotullim të plotë. Ky ka qenë standardi për matjen e kohës për shekuj me radhë, por të dhënat e fundit tregojnë se planeti është rrotulluar më shpejt se kurrë më parë. Më 19 korrik 2020, Toka vendosi një moment të ri duke përfunduar rrotullimin e saj ditor 1.47 milisekonda më të shkurtër se 86,400 sekonda . Ky nuk ishte një ngjarje e vetme; trendi ka vazhduar që atëherë. Vetëm një vit më vonë, më 5 korrik 2021, rrotullimi i planetit ishte edhe më i shpejtë, duke e shkurtuar ditën me 1.66 milisekonda.
Ekspertët, përfshirë ata nga Timeanddate.com dhe Shërbimi Ndërkombëtar i Sistemeve të Rrotullimit dhe Referencës së Tokës (IERS) , sugjerojnë se Toka mund të vendosë një rekord tjetër më 9 korrik, 22 korrik ose 5 gusht 2025 ose rreth tyre. Kjo shënon një përshpejtim të vazhdueshëm të rrotullimit të planetit, megjithëse koha e saktë mbetet e pasigurt.
Shkaku i saktë i rritjes së shpejtësisë së rrotullimit të Tokës mbetet një mister, megjithëse shkencëtarët kanë disa teori. Një kombinim faktorësh është ndoshta përgjegjës për këtë përshpejtim. Ndryshimet në lëvizjen e bërthamës së Tokës , zhvendosjet në masë për shkak të shkrirjes së akullnajave dhe ndryshimet në rrymat oqeanike janë të gjitha kontribues të mundshëm. Gjithashtu, ” lëkundja Chandler “, lëvizja e ngadaltë e poleve gjeografike të Tokës, mund të ndikojë gjithashtu në rrotullimin e planetit.
Për kontekst, rrotullimi i Tokës është ngadalësuar gradualisht për shekuj me radhë. Megjithatë, tendenca e fundit në përshpejtim i habit studiuesit. Shkrirja e shtresave të mëdha të akullit dhe akullnajave, për shembull, ka rishpërndarë masën në planet, duke ndryshuar potencialisht shkallën me të cilën rrotullohet Toka. Shkencëtarët besojnë se kjo mund të çojë në ndryshime të vogla në gjatësinë e çdo dite, me këto ndryshime që janë të vogla, por të matshme në orët atomike.
Sekondat e brishta, ato shtesa ose zbritje të herëpashershme në orët tona për të llogaritur parregullsitë në rrotullimin e Tokës, kanë qenë një zgjidhje e hershme për të ruajtur saktësinë e kohës. Tradicionalisht, kur rrotullimi i Tokës ngadalësohej, matësit e kohës shtonin një sekondë të brishtë në kohën zyrtare. Por tani, me përshpejtimin e Tokës, situata po bëhet më e ndërlikuar.
Në fakt, për herë të parë në dekada, IERS konfirmoi më herët në vitin 2025 se këtë vit nuk do të shtohej asnjë sekondë e bindshme. Ndërsa sekonda më e fundit e bindshme ndodhi në vitin 2016, ideja e sekondave negative të bindshme – ku zbritet një sekondë në vend që të shtohet – është tani në diskutim. Ekspertët ende po debatojnë për këtë mundësi. Nëse përshpejtimi në rrotullimin e Tokës vazhdon, matja e kohës në të ardhmen mund të përfshijë heqjen e sekondave nga orët tona për të mbajtur ritmin me rrotullimin më të shpejtë të planetit.
Ndërsa ndryshimet në rrotullimin e Tokës mund të duken të parëndësishme në shikim të parë, ato kanë implikime të rëndësishme për jetën moderne. Matja e saktë e kohës është thelbësore për teknologji të tilla si GPS dhe navigimi satelitor. Këto sisteme mbështeten në sinkronizimin e saktë për të siguruar që gjithçka, nga shërbimet e navigimit deri te transaksionet financiare, të funksionojë pa probleme.
Përshpejtimi i rrotullimit të Tokës mund të ketë gjithashtu një efekt të thellë në rrjetet globale, të cilat varen nga matja e saktë e kohës për gjithçka, nga bursat te komunikimet. Ndërsa rrotullimi i planetit vazhdon të luhatet, matësit e kohës do të duhet të përshtasin metodat e tyre për të ruajtur harmoninë midis kohës atomike dhe botës natyrore. Sfida tani qëndron në përcaktimin se si ta trajtojmë më mirë këtë paparashikueshmëri në rritje, veçanërisht pasi mbetet e paqartë nëse përshpejtimi i fundit do të zgjasë.
and then