Hulumtime të reja zbulojnë se rritja e aktivitetit diellor po shkurton jetëgjatësinë e satelitëve Starlink të SpaceX dhe po bën që ata të kthehen në Tokë me shpejtësi më të madhe. Ky efekt i habitshëm mund të rrisë rrezikun që mbeturinat e satelitëve të arrijnë në tokë, duke sfiduar supozimet aktuale në lidhje me sigurinë e rikthimit të satelitëve.
Stuhitë diellore po shkurtojnë jetëgjatësinë e satelitëve Starlink
Një studim i udhëhequr nga Denny Oliveira nga Qendra e Fluturimeve Hapësinore Goddard e NASA-s shqyrtoi rihyrjet e satelitëve Starlink midis viteve 2020 dhe 2024, një periudhë e shënuar nga rritja e aktivitetit diellor ndërsa Dielli iu afrua maksimumit të tij diellor 11-vjeçar në tetor 2024.
Gjatë këtyre pesë viteve, 523 satelitë Starlink ranë përsëri në atmosferën e Tokës. Duke përdorur metoda statistikore, ekipi i Oliveirës identifikoi se stuhitë gjeomagnetike bëjnë që këta satelitë të humbasin lartësi dhe të rihyjnë më herët se sa pritej. Zakonisht të projektuar për të orbituar për rreth pesë vjet, Starlink-ët kanë jetëgjatësinë e tyre operative të reduktuar me rreth 10 deri në 12 ditë .
Kjo ndodh sepse stuhitë gjeomagnetike ngrohin dhe zgjerojnë atmosferën e sipërme, duke rritur rezistencën atmosferike ndaj anijes kozmike. Kjo rezistencë i detyron satelitët të ngadalësohen dhe të humbasin lartësinë më shpejt.
Stuhitë diellore mund të shkaktojnë përplasje satelitësh
Ngrohja e atmosferës jo vetëm që shkurton jetëgjatësinë e satelitëve ; ajo gjithashtu rrit mundësinë e përplasjeve me satelitët. Modelet orbitale të përdorura nga SpaceX dhe operatorë të tjerë për shmangien e përplasjeve nuk e marrin plotësisht parasysh rezistencën në rritje të shkaktuar nga stuhitë gjeomagnetike.
Si rezultat, satelitët mund të lëvizin në mënyrë të paparashikueshme, duke rritur potencialisht rrezikun e përplasjeve midis satelitëve. Me numrin e satelitëve që rrotullohen rreth Tokës në rritje – kryesisht për shkak të megakonstelacioneve si Starlink – kjo paraqet një sfidë në rritje për menaxhimin e trafikut hapësinor.
Rihyrje më të shpejta dhe shqetësime për mbeturinat
Një tjetër zbulim i papritur është se satelitët Starlink rihyjnë në atmosferën e Tokës me shpejtësi më të larta gjatë stuhive gjeomagnetike. Oliveira sugjeron që kjo mund të rrisë shanset që mbeturinat të mbijetojnë procesin e rihyrjes dhe të arrijnë në tokë. Kjo duket kundërintuitive sepse shpejtësitë më të larta zakonisht nënkuptojnë më shumë fërkime dhe ngrohje, të cilat duhet të shkaktojnë djegien e plotë të orbitës. Megjithatë, ai propozon që ndërveprimi i reduktuar atmosferik gjatë këtyre zbritjeve më të shpejta mund të lejojë që disa mbeturina të mbijetojnë.
Në vitin 2024, një copë mbeturinash Starlink me peshë 5.5 paund ra në një fermë në Saskatchewan. SpaceX pranoi se fragmentet e mbeturinave mund të ktheheshin në Tokë, por deklaroi se “nuk ka rrezik për njerëzit në tokë, në det apo në ajër”. Aktualisht, ka më shumë se 7,500 satelitë Starlink në orbitë , me SpaceX që planifikon ta rrisë këtë numër në 42,000.
Menaxhimi i një orbite gjithnjë e më të mbipopulluar
Oliveira theksoi se kjo është hera e parë në histori që kaq shumë satelitë zënë orbitën e Tokës njëkohësisht. “Tani, kemi satelitë që rihyjnë pothuajse çdo javë. Dhe ndoshta, në muajt ose vitet e ardhshme, çdo ditë.”
Të kuptuarit se si aktiviteti diellor ndikon në jetëgjatësinë dhe rikthimet e tyre në atmosferë do të jetë jetike, ndërsa mbingarkesa orbitale rritet. Kjo njohuri është thelbësore për menaxhimin e trafikut hapësinor në mënyrë të sigurt dhe minimizimin e rreziqeve nga mbeturinat satelitore në Tokë.
(A.A/)
and then