Studiues që kanë rianalizuar të dhënat arkivore të radarit nga misioni Magellan i NASA-s kanë zbuluar prova se aktiviteti tektonik mund të jetë ende duke formësuar sipërfaqen e Venusit – i njohur si “planeti motër” i Tokës.
Ky imazh i ofruar nga NASA/JPL-Caltech tregon Venusin, i fotografuar nga anija kozmike Mariner 10.
Duke shqyrtuar të dhëna të mbledhura më shumë se tre dekada më parë, ekipi shkencor identifikoi shenja tektonike rreth strukturave të mëdha sipërfaqësore të quajtura kurora. Këto struktura mund të tregojnë se korja e Venusit është ende aktive dhe në ndryshim.
Këto gjetje jo vetëm që ndryshojnë mënyrën se si shkencëtarët e kuptojnë gjeologjinë e Venusit, por mund të ndihmojnë gjithashtu në hedhjen e dritës mbi të kaluarën e hershme të Tokës – para se tektonika e pllakave të bëhej mekanizmi dominues i formimit të sipërfaqes së saj.
Të dhënat vijnë nga misioni Magellan, që orbitoi Venusin në fillim të viteve 1990 dhe përdori radar për të depërtuar nëpër atmosferën e dendur të planetit. Megjithëse misioni përfundoi shumë kohë më parë, hartat e gravitetit dhe topografisë që prodhoi mbeten ndër më të detajuarat ndonjëherë për këtë planet.
Analiza e fundit është përqendruar në kurorat – struktura të mëdha rrethore ose ovale, që shtrihen për dhjetëra apo qindra kilometra. Ndryshe nga Toka, ku sipërfaqja formohet përmes lëvizjes së pllakave tektonike, në Venus duket se deformimi ndodh përmes ngritjes së materialit të nxehtë nga manteli, i cili ushtron presion mbi koren nga poshtë.
Çfarë mësojmë për Tokën?
Mungesa e pllakave tektonike në Venus ka qenë prej kohësh një mister për shkencëtarët planetarë. Megjithatë, këto rezultate të reja sugjerojnë se planeti mund të ketë një formë tjetër, por ende dinamike të aktivitetit të brendshëm.
Studiuesit zbuluan shenja të ngjashme me subduksionin, një proces ku materialet shtyhen poshtë në mantelin e planetit. Këto lëvizje të ngjashme me ato të Tokës së hershme – përpara se të formohej sistemi modern i pllakave – janë veçanërisht të rëndësishme për të kuptuar evolucionin gjeologjik të Tokës.
Një proces i veçantë, i quajtur rënie litosferike, ndodh kur materiali më i ftohtë dhe më i dendur i kores shkëputet dhe zhytet ngadalë në mantel. Ky fenomen besohet se ndodh edhe në Venus dhe ngjan shumë me proceset që ndodhnin në Tokë miliarda vite më parë.
Të kuptuarit e brendësisë së Venusit na ofron një “makinë kohe” për të vëzhguar se si mund të ketë funksionuar Toka në fazat e saj të hershme. Gjetjet, të botuara më 14 maj 2025 në revistën shkencore Science Advances, përfaqësojnë një hap të madh përpara në kërkimin për të kuptuar dinamikën e brendshme të planetëve shkëmborë.
Arena e Lajmit
and then