Në prill të vitit 2023, një stuhi diellore e fortë dhe e papritur i zuri në befasi shkencëtarët dhe botën. Më 23 prill, Toka u godit nga një stuhi gjeomagnetike që krijoi aurora të gjalla të dukshme deri në Teksasin jugor në jug. Burimi i këtij shqetësimi ishte një nxjerrje masive koronale (CME), një re grimcash energjike dhe fushash magnetike të nxjerra nga Dielli. Ajo që e bëri këtë stuhi të veçantë të pazakontë ishte fakti se CME u parapri nga një shpërthim diellor relativisht i dobët, duke i bërë shkencëtarët të parashikonin vetëm një përçarje të vogël. Megjithatë, stuhia doli të ishte shumë më intensive nga sa pritej.
Studiues nga NASA dhe agjenci të tjera hapësinore kanë punuar gjerësisht për të kuptuar pse disa stuhi diellore, si ajo e prillit 2023, shkaktojnë ndikime më të rëndësishme se të tjerat. Sipas një studimi të botuar në The Astrophysical Journal, orientimi i CME-së në lidhje me Tokën ishte një faktor kyç në forcën e papritur të stuhisë. Shkencëtarët vunë re një vrimë të madhe koronare pranë origjinës së CME-së. Vrimat koronale janë rajone ku era diellore rrjedh me shpejtësi më të larta se normale, duke ndikuar në lëvizjen e CME-ve.
Hulumtimi, i udhëhequr nga Evangelos Paouris i Laboratorit të Fizikës së Aplikuar Johns Hopkins, shpjegon se era e shpejtë diellore nga vrima koronale veproi si një ” rrymë ajri “, duke e zhvendosur CME-në nga rruga e saj origjinale. Ky ndryshim e solli CME-në më afër planit orbital të Tokës, duke e bërë atë të bashkëveprojë më intensivisht me fushën magnetike të Tokës. Rezultati ishte një stuhi më e fortë se sa pritej. Studimi arriti në përfundimin se fushat magnetike të CME-së, të cilat ishin të orientuara në të kundërt me ato të Tokës, lejuan që më shumë energji diellore të rrjedhë në atmosferën e Tokës, duke amplifikuar efektet e stuhisë.
Misioni GOLD (Vëzhgime në shkallë globale të gjymtyrëve dhe diskut) i NASA-s dha një tjetër informacion interesant gjatë stuhisë gjeomagnetike të prillit 2023. Anija kozmike GOLD mati temperaturën në termosferën e Tokës, një shtresë e atmosferës së sipërme midis 85 dhe 120 miljeve mbi sipërfaqe. Rezultatet ishin mbresëlënëse: temperaturat u rritën gjatë stuhisë, por më pas ranë në nivele dukshëm më të ulëta pasi ngjarja u qetësua.
Pas stuhisë, termosfera u ftoh me 90 deri në 198 gradë Fahrenheit, duke rënë nga një diapazon temperature prej rreth 980 deri në 1,070°F në një diapazon më të ftohtë prej 870 deri në 980°F. Ky efekt ftohës ishte i pashembullt dhe ishte hera e parë që rënie kaq të përhapura të temperaturës ishin vërejtur pas një ngjarjeje të fortë gjeomagnetike.
Sipas Xuguang Cai nga Universiteti i Kolorados, i cili udhëhoqi kërkimin GOLD, rënia e temperaturës është kritike sepse ndikon në sjelljen e satelitëve dhe mbeturinave hapësinore. Temperaturat më të ftohta bëjnë që termosfera të tkurret dhe të zvogëlojë dendësinë e saj në lartësitë e satelitëve, duke ulur në fund të fundit rezistencën. Kjo do të thotë që satelitët dhe mbeturinat mund të qëndrojnë në orbitë më gjatë se sa pritej, duke rritur potencialisht rrezikun e përplasjeve në hapësirë.
Të kuptuarit e fushëveprimit të plotë të stuhive diellore nuk është vetëm çështje kurioziteti akademik. Parashikimi se kur dhe si një CME do të ndikojë në Tokë është jetik për mbrojtjen e infrastrukturës hapësinore, siç janë satelitët, sistemet GPS dhe rrjetet e komunikimit. Për të përmirësuar këto parashikime, NASA po i drejtohet të mësuarit automatik . Një teknikë e re, e njohur si GeoCME, përdor inteligjencën artificiale për të identifikuar modelet në imazhet e CME-ve të kapura nga anija kozmike SOHO (Observatori Diellor dhe Heliospherik) e NASA-s.
GeoCME u trajnua duke përdorur të dhëna historike të CME-së, duke i lejuar modelit të të mësuarit automatik të parashikojë mundësinë e një CME-je që shkakton një stuhi gjeomagnetike. Sistemi ka treguar saktësi të jashtëzakonshme, duke parashikuar rezultatet e 21 CME-ve dhe duke identifikuar saktë natyrën jo-gjeoefektive të shumicës së ngjarjeve të tjera. Jack Ireland, një heliofizikan në Qendrën e Fluturimeve Hapësinore Goddard të NASA-s , vërejti mbi potencialin premtues të të mësuarit automatik në përmirësimin e parashikimeve të CME-së.
Superstuhia gjeomagnetike e majit 2024, më intensivja në më shumë se 20 vjet, nënvizoi rëndësinë e parashikimeve në kohë reale për stuhitë diellore. Gjatë kësaj ngjarjeje, anija kozmike STEREO (Observatori i Marrëdhënieve Tokësore Diellore) e NASA-s luajti një rol vendimtar në matjen e strukturës magnetike të CME-ve ndërsa ato kalonin pranë Tokës. Një zbulim i rëndësishëm nga ngjarja ishte se STEREO-A, një anije kozmike e vendosur më afër Diellit sesa pika tipike e monitorimit në Pikën 1 të Lagranzhit (L1), mund të kishte dhënë një paralajmërim më të hershëm me më shumë se dy orë.
Rezultatet, të botuara në Space Weather, treguan se pozicionimi i anijeve kozmike më afër Diellit mund të ofrojë parashikime më të avancuara në lidhje me intensitetin e stuhive diellore, duke dhënë kohë kritike për të përgatitur dhe mbrojtur infrastrukturën e Tokës. Ky vëzhgim është veçanërisht i dukshëm pasi është hera e parë që një anije kozmike e pozicionuar më afër Diellit sesa L1 ka ndjekur një ngjarje të tillë.
and then