Në një arritje të jashtëzakonshme për eksplorimin e hapësirës, Kina ka lëshuar me sukses një lazer preciz nga Toka, duke e dërguar atë 80,778 milje (130,000 kilometra) drejt Hënës dhe përsëri në dritën e diellit. Ky veprim i jashtëzakonshëm, i realizuar nga Laboratori i Eksplorimit të Hapësirës së Thellë (DSEL), shënon lançimin e parë të suksesshëm në botë me lazer nga Toka në Hënë nën rrezet e diellit. Ky përparim pritet të forcojë ambiciet e Kinës në eksplorimin hënor dhe misionet në hapësirë të thellë. Arritja është një hap vendimtar drejt mbështetjes së rrjeteve të ardhshme hënore të komunikimit dhe navigimit të Kinës, duke përfshirë uljen e synuar në Hënë me ekuipazh deri në vitin 2030.
Teknologjia e matjes me lazer ka qenë prej kohësh standardi i artë për përcaktimin e saktë të orbitave të satelitëve, duke ofruar saktësi në nivel centimetri në matje. Deri më tani, teknika ishte kufizuar në operacionet gjatë natës për shkak të ndërhyrjes nga shkëlqimi diellor. Megjithatë, gjatë eksperimentit dy-ditor më 26-27 prill 2025, DSEL lëshoi me sukses pulse lazeri në satelitin Tiandu-1, i cili ishte rreth një e treta e rrugës për në Hënë. Kjo shënon një ndryshim të rëndësishëm në teknologjinë hapësinore, pasi aftësia për të kryer operacione kaq të sakta gjatë ditës hap mundësi të reja për mbledhjen e vazhdueshme të të dhënave dhe matjet orbitale. Sateliti Tiandu-1, i lançuar në mars 2024, është pjesë e një flote anijesh kozmike që synojnë krijimin e një rrjeti gjithëpërfshirës komunikimi dhe navigimi Tokë-Hënë.
Preciziteti i kërkuar për të arritur këtë distancë me lazer gjatë ditës është thjesht i jashtëzakonshëm. DSEL e krahasoi sfidën me synimin e një fije floku të vetme nga mbi 10 kilometra larg, ndërsa sateliti lëviz me shpejtësi të lartë nëpër hapësirën cislunare. Ky nivel preciziteti kërkon jo vetëm teknologji të përparuar, por edhe aftësi gjurmimi të përpikta. Matja e suksesshme gjatë ditës do të thotë që Kina mund të mbledhë të dhëna orbitale sa herë që Tiandu-1 kalon pranë, duke rritur ndjeshëm numrin e matjeve të përdorshme. Si rezultat, teknologjia përmirëson pozicionimin në vijën bazë të gjatë, një aspekt kritik për misionet e ardhshme në hapësirë të thellë.
Ky sukses është thelbësor për ambiciet hënore të Kinës. Në veçanti, ai forcon aftësitë operacionale të konstelacionit Queqiao, i cili shërben si një rrjet stafetash dhe navigimi për misionet hënore. Konstelacioni do të ofrojë komunikim të vazhdueshëm, kohë të saktë dhe navigim autonom për anijet hënore të uljes dhe, në fund të fundit, astronautët. Sistemi i matjes së rrezeve satelitore me lazer do të jetë i domosdoshëm për planifikimin dhe ekzekutimin e misionit, duke përmirësuar gjithçka, nga udhëzimi i uljes deri te koordinimi i flotës së roverit. Për më tepër, ai do të lehtësojë eksplorimin e kratereve hënore në hije të përhershme, të cilat janë të pasura me akull uji – një burim i rëndësishëm për eksplorimin afatgjatë hënor.
Laboratori tha se suksesi i DSEL-it në dritën e ditës “zgjeron kufijtë e teknologjisë”, një deklaratë që thekson rëndësinë e arritjes. Arritja e matjeve precize nën rrezet e diellit dikur konsiderohej jopraktike për shkak të sfidave të paraqitura nga ndërhyrja diellore. Tani, me zhvillimin e teknikave të reja, studiuesit mund të matin distancat midis Tokës dhe Hënës në çdo kohë që sateliti është i dukshëm, duke rritur ndjeshëm frekuencën dhe vëllimin e të dhënave të mbledhura. Ky përparim hedh themelet për përparime të mëtejshme në eksplorimin e hapësirës dhe mund të mundësojë misione më të shpeshta dhe të sakta në Hënë dhe më gjerë.
and then