Arbëria është këtu, po reziston dhe sigurisht që nuk do të dorëzohet. Shpopullimi i zonave të brendshme që prek Kalabrinë, dhe bashkë me të, në mënyrë të pashmangshme, edhe komunitetet arbëreshe të shpërndara në të gjithë rajonin, është shqetësues, por nuk e shuan shpresën për ruajtjen e traditave historike, gjuhësore dhe kulturore të ruajtura në fshatrat me origjinë shqiptare për më shumë se pesë shekuj.
Kjo dhe shumë më tepër u diskutuan gjatë një episodi të fundit të programit të thelluar të gazetarisë “Dentro La Notizia”, të drejtuar nga Pier Paolo Cambareri në LaC TV, transmetim në rajonin e Kalabrisë. Të ftuar në program ishin Stefania Emmanuele, agjente e zhvillimit lokal dhe mësuese, dhe Serena Notaro, presidente e këshillit bashkiak të Caraffa-s me përgjegjësi për kulturën.
Emmanuele dhe Notaro analizuan vështirësitë e përjetuara në Arbëri dhe strategjitë e mundshme për të përmbysur këtë trend, duke lejuar që kultura e trashëguar nga Toka e Shqiponjave t’u kalohet brezave të rinj. “Shpopullimi që prek të gjitha qytetet e vogla, jo vetëm në Itali, por në të gjithë Evropën, dëmton gjithashtu karakteristikat që dallojnë Arbërinë”, deklaroi Emmanuele. “Nëse disa vende kanë dinamizëm kulturor në anën e tyre, falë angazhimit të shoqatave dhe institucioneve, ato sigurisht që kanë më shumë për të bërë sesa ato vende që vuajnë nga shpopullimi dhe që kanë humbur gjithashtu vlerat e tyre të identitetit. Kultura na ndihmon të mbijetojmë dhe të krijojmë shtëpi të reja.”
Duke folur nga Muzeu i Kulturës Arbëreshë “Giuseppe Gangale” në Caraffa, Serena Notaro theksoi rëndësinë e bizneseve të vogla që mbështeten në planifikim, duke theksuar gjithashtu kufizimet e vendosura nga buxheti i balancuar dhe Pakti i Stabilitetit. Presidentes së këshillit bashkiak të këtij qyteti simpatik në periferi të Catanzaros iu bashkuan Consuelo Fimiano dhe Marianna Peta, të cilat përfaqësonin shoqatën kulturore “Rranjet Arbëreshë -. Për këtë rast, të dy gratë veshën veshjet tradicionale të komunitetit Caraffa, duke u dhënë shikuesve të LaC TV dhe atyre të lidhur nëpërmjet transmetimit të drejtpërdrejtë një pamje të një prej karakteristikave më dalluese të fshatit.
Episodi theksoi gjithashtu rëndësinë e ruajtjes së trashëgimisë gjuhësore të komuniteteve me origjinë shqiptare. Për Stefania Emmanuele, shkollat, institucionet dhe shoqatat luajnë një rol vendimtar në ruajtjen e gjuhës, dhe mënyra më e mirë për ta mbrojtur dhe ruajtur atë është përmes këngës. Përfaqësuesi institucional i komunës së Caraffa-s, në këtë drejtim, e konsideroi të përshtatshme të theksonte rolin e vlefshëm që luan autonomia shkollore dhe të theksonte nevojën për të siguruar praninë e një mësuesi të gjuhës arbëreshe në shkolla.
Përpara përshëndetjeve të fundit, vëmendja u përqendrua te marrëdhëniet institucionale të vendosura midis Italisë dhe Shqipërisë, të forcuara nga vizita e fundit e Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Bajram Begaj, në komunitetet arbëreshe të pranishme në Kalabri.
© BalkanWeb
and then